Lepiej mówić prawdę czy kłamać?
Nie ma co się oszukiwać – kłamiesz lub masz do czynienia z kłamstwem nieraz w ciągu dnia. Przeważnie służą one uniknięciu konfliktu lub oszczędzeniu czyichś uczuć. Choć pragniemy być lubiani i dobrze oceniani przez innych, nie zawsze postępujemy tak, jak powinniśmy. Pomocne wtedy okazują się drobne kłamstwa, które przedstawiają nas w korzystnym świetle lub ukrywają nasze błędy. Zdecydowanie rzadziej za oszustwami stoją nasze złe intencje i chęć wyrządzenia komuś krzywdy.
Okłamujesz na przykład znajomego, że się spieszysz, by zakończyć męczącą dla Ciebie rozmowę albo przekonujesz koleżankę, że wcale nie wygląda dziś źle, aby poczuła się trochę lepiej. Na ogół wierzymy, że takie drobne kłamstewka są niewinne, a czasami wręcz konieczne, by zachować dobre relacje z ludźmi. Czy tak jednak jest w rzeczywistości?
3 eksperymenty na temat szczerości.
To, jak właściwie szczerość wpływa na kontakt z innymi, postanowiły sprawdzić Emma Levine z Uniwersytetu w Chicago i Taya Cohen z Uniwersytetu w Pittsburghu. Odkryły, że być może wcale nie mamy powodów, by aż tak obawiać się mówienia innym prawdy. Negatywne skojarzenia na temat możliwych konsekwencji, jakie niesie ze sobą szczerość, okazują się mocno przesadzone.
Badanie składało się z 3 oddzielnych eksperymentów. Każdy z nich miał na celu sprawdzenie konsekwencji szczerości dla jakości relacji, a także założeń uczestników odnoście jej wpływu. Szczerość została określona jako mówienie w zgodzie z naszymi przekonaniami, myślami i uczuciami.
Podczas pierwszego z eksperymentów poproszono uczestników o to, by w ciągu najbliższych 3 dni starali się zawsze mówić prawdę. W drugim badani mieli szczerze odpowiadać na trudne i osobiste pytania w trakcie rozmów z innymi. Trzeci wymagał od uczestników udzielania szczerej krytyki bliskim osobom, czyli wypowiadania prawdziwych negatywnych informacji zwrotnych i komentarzy.
Po każdym z eksperymentów badani udzielali wywiadu, w którym opowiadali o konsekwencjach swoich szczerych wypowiedzi. W każdym przypadku prawdziwe rezultaty okazywały się o wiele bardziej optymistyczne od tych, które na początku zakładali.
Czy prawda Cię wyzwoli?
Możesz mieć wrażenie, że na ogół jesteś szczery w rozmowach z innymi. Badacze podkreślają, że większość z nas generalnie uważa się za osoby uczciwe. Kłamiemy tylko, gdy uznajemy to za potrzebne lub w sprawach, które mają mniejsze znaczenie.
Nie oznacza to jednak, że stronimy od drobnych kłamstewek. Pozwalamy sobie na nie, gdy nadarzy się odpowiednia okazja, zwłaszcza w bliskich relacjach. Bardzo rzadko wchodzimy w stuprocentowo autentyczny kontakt i szczerze mówimy to, co myślimy.
Wydaje nam się, że wyrażona wprost krytyka czy dzielenie się prywatnymi sprawami ze swojego życia będą niekomfortowe dla obu stron. Być może jednak otwarta komunikacja jest bardziej korzystna, a ryzyko mówienia prawdy wcale nie tak duże, jak sądzisz. Co więcej, gdy zachowujesz swoje zdanie tylko dla siebie, tracisz możliwość wzajemnego zrozumienia i głębokiego, opartego na zaufaniu kontaktu.
Jak wykazały badania, ludzie częściej mówiący prawdę mają w swoim otoczeniu więcej osób godnych zaufania. Mają poczucie, że mogą na nich liczyć, bo prezentują im autentyczny wizerunek siebie, zgodny z prawdziwym Ja. Ich grono znajomych może być mniejsze niż w przypadku tych, którzy wolą uciekać się do kłamstwa. Potrafią jednak komunikować się z innymi w szczery, ale pełen szacunku sposób, co budzi uznanie i sympatię najbliższego otoczenia.
Zazwyczaj koncentrujemy się na minusach mówienia prawdy, nie myślimy za to o konsekwencjach naszych kłamstw. Nie potrafimy do końca przewidzieć, jak wpłyną na ludzi wokół nas. Jeśli ktoś przyłapie Cię nawet na drobnym oszustwie, jego zaufanie do Ciebie się zmniejsza.
Jedno kłamstwo często prowadzi też do drugiego i zanim się zorientujesz, tworzysz pewien wizerunek sytuacji lub samego siebie, który niewiele ma wspólnego z rzeczywistością. Tym większy więc negatywny wpływ na relację, jeśli oszustwo się wyda.
To właśnie Twoje założenia dotyczące możliwych konsekwencji mówienia prawdy decydują o tym, na ile będziesz szczery na co dzień. Ludzie na ogół podejrzewają, że otwarte wyrażanie swoich myśli i przekonań sprawi przykrość bliskim i w rezultacie zaszkodzi ich relacjom. Kłamstwo wydaje się bezpieczniejszym rozwiązaniem. W rzeczywistości okazuje się jednak, że szczerość jest o wiele bardziej przyjemna i o wiele mniej szkodliwa, niż się powszechnie na ten temat sądzi.
Dlaczego kłamiemy?
Istnieje kilka powodów, dla których nie spieszymy się z powtórzeniem któregoś z powyższych eksperymentów w naszym życiu. Jednym z nich jest fakt, że.. najczęściej nie robią tego ludzie wokół nas. Być może jesteś wyjątkiem od tej reguły i w gronie rodziny czy przyjaciół otwarcie krytykujecie się nawzajem, wyrażacie swoje poglądy na kontrowersyjne tematy czy opowiadacie kompromitujące anegdoty ze swojego życia. Później natomiast, jak gdyby nigdy nic, kończycie spotkanie w żartobliwej i przyjaznej atmosferze.
Na ogół jednak nasze otoczenie jest o wiele bardziej powściągliwe i ostrożne. Czy Twoi rodzice pouczali Cię, by nie mówić złego słowa o rodzinie albo nie zadawać osobistych pytań? A może w Twoim gronie znajomych unika się trudnych tematów, które mogłyby wywołać konflikt? Jeśli tak, najpewniej nie będziesz zbyt wylewny i skłonny do szczerości na co dzień.
Kolejnym powodem unikania prawdy jest to, że ludzie nie dają po sobie poznać, kiedy szczere słowa ich urażą czy sprawią przykrość. W rezultacie możesz zaszkodzić swojej relacji, nawet o tym nie wiedząc.
Jeśli więc następnym razem szczerze coś powiesz, co według Ciebie może budzić różne emocje, po prostu zapytaj swojego rozmówcę, czy wszystko jest w porządku. Oczywiście, może wtedy po prostu skłamać. Jest też szansa, że najpierw zbagatelizuje sprawę, a uraza i niechęć pojawią się z czasem, gdy już dokładnie przemyśli to, co powiedziałeś.
Wnioski na przyszłość.
Eksperyment Levine i Cohen sugeruje, że Twoi rozmówcy są w stanie znieść prawdę w stopniu większym, niż ich o to podejrzewasz. Unikanie mówienia prawdy często okazuje się błędem. Zmieniając temat, gdy pojawia się trudny wątek w rozmowie, rezygnując z wyrażania swoich poglądów i uczuć czy gryząc się w język, żeby nie powiedzieć na głos słów krytyki, wiele w rzeczywistości tracisz. Omijają Cię liczne możliwości i korzyści w relacjach, które mogą poprawić jakość Twojego życia na kolejne lata.
Artykuł powstał na podstawie:
https://bigthink.com/neuropsych/personal-growth-benefits-of-honesty/
Korzystałam również z:
https://www.psychologytoday.com/us/blog/happiness-in-world/201402/why-be-honest
