Nawyki komunikacyjne wpływające na szczęście.
Jakiś czas temu Robert Waldinger dyrektor Harvard Study of Adult Development przedstawił wyniki badań nad szczęściem, które prowadzone były przez pokolenia naukowców i trwały 75 lat. Sekretem szczęścia są dobre relacje. Ludzie, którzy są mocniej przywiązani do rodziny, znajomych czy wspólnot są szczęśliwsi, zdrowsi i żyją dłużej od tych, którzy nie maja takich relacji. Samotność bywa zaś toksyczna.
W tym artykule chciałem szczególnie zwrócić uwagę na to, w jaki sposób nasze nawyki komunikacyjne oraz nawyki myślenia wpływają na jakość naszych relacji z innymi.
Paradygmat dobra i zła oraz kar i nagród.
Wynika to z przypisywania odpowiedzialności za własne uczucia innym ludziom (więcej o tym możesz przeczytać tutaj). Freidemann Schulz von Thun – niemiecki psycholog i ekspert w temacie komunikacji międzyludzkiej przedstawił bardzo ciekawą koncepcję kwadratu komunikacyjnego. Mówi ona, że każdy komunikat niesie ze sobą 4 poziomy informacji – poziom rzeczowy, poziom apelu, poziom ujawniania siebie oraz poziom relacji wzajemnej. Innymi słowy, każda wypowiedź (czy komunikat niewerbalny) może nieść za sobą dużo więcej informacji niż na pierwszy rzut oka widać. Następnie, może być odebrana przez odbiorcę komunikatu na 4 różne sposoby. W efekcie może przez to dochodzić do wielu nieporozumień i konfliktów, co z kolei pogarsza relacje i odbija się na naszym szczęściu.
Na przykład tekst „Ale tu bałagan!” już na poziomie rzeczowym może być inaczej rozumiany przez odbiorcę komunikatu, bo dla każdej osoby słowo “bałagan” może mieć inną definicję. Na poziomie apelu (co nie zostało w tym przykładzie wyrażone wprost) nadawca może chcieć powiedzieć „Posprzątaj!” co także może nie być jasne, bo każdy może mieć inną definicję porządku. Poza tym, nie wiadomo kiedy zacząć sprzątać dane miejsce oraz do kiedy ma zostać ono posprzątane. Na poziomie ujawniania siebie nadawca komunikatu może mówić: „Kiedy widzę taki stan kuchni to czuję frustrację, bo ważna jest dla mnie harmonia oraz porządek i tracę zaufanie to tego czy ja jestem dla ciebie ważny i czy chcesz brać pod uwagę moje potrzeby, bo już kilka razy mówiłem o tym, żeby utrzymywać porządek, a nie wiedzę zmiany w twoim zachowaniu.” Bardzo wątpliwe jest to, by odbiorca komunikatu był zdolny, bez wcześniejszego treningu usłyszeć komunikat w taki sposób. A jeśli nie uda mu się usłyszeć go w taki sposób to prawdopodobnie dotknie to poziomu relacji wzajemnej. Odbiorca komunikatu może odczytać słowa „Ale tu bałagan” jako krytykę i próbę zmuszenia go do uległości. A wtedy problem porządku zamienia się na głębszym poziomie na problem na poziomie relacji.
Każde zachowanie służy zaspokajaniu potrzeb.
Filozofia Nonviolent Communication mówi, że każde nasze zachowanie służy zaspokajaniu potrzeb, a przemoc jest tragiczną strategią na zaspokajanie potrzeb, ponieważ radykalnie obniża prawdopodobieństwo ich zaspokojenia.
Zadaj sobie pytanie – czy satysfakcjonowałoby cię to, że ktoś robiłby coś dla Ciebie z lęku, wstydu albo poczucia winy, a nie dlatego, że chciałby to robić z serca? Jak byś się czuł/a gdyby ktoś tworząc relację z Tobą chciałby realizować swoje potrzeby poprzez zmuszanie Cię do czegoś? Czy chciałbyś utrzymywać takie relacje?
Niestety nasza kultura nauczyła nas, by wywierać wpływ na innych właśnie tymi emocjami. To ciągła walka na wzbudzanie poczucia winy, zawstydzanie czy straszenie. Niestety niszczy to relację wzajemną i przyczynia się do powstawania biernej, czynnej agresji oraz konfliktów. Wiele osób zamiast komunikatu JA z poziomu ujawniania siebie, stosuje komunikat TY, który służy do oceniania innych ludzi po to, by wpłynąć na ich zachowanie. Niewiele osób potrafi za pomocą komunikacji stworzyć takie warunki, żeby obu stronom chciało się dbać o drugą stronę z serca. Jednocześnie “przemoc słowna” to nie tylko wrzask, przeklinanie.
Poniżej przedstawiam listę komunikatów, które niszczą poziom relacji wzajemnej. Są to tzw. Strategie dominujące.
Jak widzisz jest tego wiele. Podniosła się jednak Twoja świadomość komunikacji. Proponuję takie ćwiczenie. Zacznij od dzisiaj zwracać uwagę na słowa innych oraz swoją komunikację. Kto z twojego otoczenia stosuje strategie dominujące? Jakie strategie dominujące najbardziej Cię dotykają? Z jaki strategii dominujących Ty korzystasz najczęściej i wobec kogo?
A jeśli dojdziesz do wniosku, że chcesz popracować nad tym, żeby słowa innych cię tak nie dotykały (bo na słowa innych nie masz wpływu, ale masz wpływ na to w jaki sposób będziesz je odbierać) oraz, żeby samemu zacząć bardziej konstruktywnie się wyrażać, to gorąco polecam Ci zgłębienie tematu jakim jest filozofia Nonviolent Communication – możesz trochę na ten temat znaleźć tutaj.
Powodzenia!
